دانشکده ادبیات و علوم انسانی

گروه تاریخ​

با توجّه به این‌که رشته تاریخ از جمله نخستین رشته‌های تحصیلی در دارالمعلمین مرکزی و سپس عالی بود و پس از تأسیس دانشگاه تهران نیز رشته «تاریخ و جغرافیا» از اصلی‌ترین رشته‌های تحصیلی در دانشکده ادبیات به شمار آمد، می‌توان گفت که سابقه فعّالیت رشته آموزشی تاریخ در نظام دانشگاهی ایران به نزدیک به صد سال می‌رسد.

تاریخ طولانی فعّالیت گروه تاریخ در نظام دانشگاهی ایران را به کوتاهی و در دو دوره‌ی اصلی می‌توان بررسی کرد:

  دوره‌ی یکم: از آغاز تا تأسیس گروه آموزشی تاریخ​

 در دوره نخست، الگوی آموزشی در دانشگاه تهران برگرفته از اصول آموزش عالی فرانسه بود و از این رو "تاریخ و جغرافیا یک رشته واحد محسوب می‌شد و دروس ارائه شده ترکیبی از مواد درسی تاریخ و جغرافیا بود. این دوره‌ی آموزشی از سال ۱۲۹۸ تا ۱۳۴۲ ادامه داشت

نسل اول استادان تاریخ در این دوره از برجسته‌ترین دانشمندان ایران به شمار می‌رفتند. استادانی چون عباس اقبال آشتیانی، غلام‌رضا رشیدیاسمی، عبدالحسین‌خان شیبانی (وحیدالملک)، سعید نفیسی و نصرالله فلسفی از جمله این دانشمندان بودند

دوره‌ی دوم: دوران فعّالیت به صورت گروه تاریخ​

شاید بتوان گفت که مهم‌ترین تغییر در شکل نظام آموزش عالی ایران در سال تحصیلی ۴۳-۱۳۴۲ صورت گرفت. در این سال دانشگاه تهران در صدد برآمد تا شیوه و برنامه درسی دانشکده‌ها را از صورت پراکنده درسی خارج و درس‌ها و مواد آموزشی مشابه را در یک جا جمع کند.. دستاورد این تصمیم، ایجاد گروه‌های آموزشی در دانشگاه و از جمله در دانشکده ادبیات بود. در پی این دگرگونی، گروه مستقل آموزشی تاریخ تأسیس گردید و نظام آموزشی آن همانند امروز، بر اساس گذراندن واحدهای درسی تغییر یافت

تالار دکتر باستانی:​ 

کتابخانه گروه تاریخ: 

خوشبختانه دانشگاه تهران به عنوان نماد آموزش عالی ایران دارای بزرگ‌ترین کتابخانه‌های دانشگاهی است. در دانشکده ادبیات نیز یکی از قدیمی‌ترین و معتبرترین کتابخانه‌های دانشگاهی کشور وجود دارد که قدمت آن حتی از کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه نیز بسیار بیشتر است. هسته اولیه کتابخانه گروه تاریخ متشکل از کتابهایی است که روزگاری به کتابخانه موقوفی خاندان فرمانفرماییان تعلق داشت. توضیح این‌که خاندان فرمانفرماییان که دکتر حافظ فرمانفرماییان عضوی از همین خانواده و از استادان پیشین گروه تاریخ بود، بخشی از کتابخانه خویش را به دانشکده ادبیات دانشگاه تهران وقف کرد. در سالهای اخیر، مجموعه کتابهای وقفی به مخزن کتابخانه دانشکده منتقل شد و پس از چند سال قفسه‌های آن برای تأسیس هسته اولیه کتابخانه گروه تاریخ مورد استفاده قرار گرفت. این کتابخانه حاصل فعّالیت صمیمانه و بدون چشمداشت تعدادی از استادان گروه تاریخ است که طی دوره کوتاهی که از زمان تأسیس آن می‌گذرد، به یک کتابخانه تخصصی برای پژوهش‌های تاریخی تبدیل شده است. این کتابخانه نیز به پاس خدمات علمی استاد دکتر احسان اشراقی به نام ایشان نامگذاری شده است. در تابستان سال ۱۳۸۷ با اجازه دانشکده ادبیات و علوم انسانی، کلاس ۳۲۷ از محل بخش عمده هیأت امنای آثار مرحوم سید محمد علی جمالزاده و کمک حضرت آیت الله شهرستانی نماینده محترم حضرت آیت الله العظمی سیستانی و یاری کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی و بخشش آقای دکتر موری موتو کازئو (استاد دانشگاه توکیو) بازسازی و تجهیز و به پاس خدمات علمی پیشکسوتان گروه تاریخ به نام «تالار استاد عباس اقبال آشتیانی (تحقیقات تاریخ اسلام و ایران)» نامگذاری شد.

از سال ۱۳۸۱ به بعد، گروه تاریخ در صدد برآمد تا خلاء آموزشی در دیگر عرصه‌های مهم پژوهش‌های تاریخی را تا حدی برطرف کند. به همین منظور با تلاشی جدّی پیشنهاد تأسیس سه رشته دیگر کارشناسی ارشد را به دانشگاه ارائه کرد. سه گرایش جدید عبارتند از: مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، مطالعات خلیج فارس و گرایش نسخه‌های خطی و اسناد و مدارک تاریخی. دو گرایش نخست از سال ۱۳۸۵ تصویب شدند و دانشجویانی برای این دو گرایش پذیرفته شدند. گرایش سوم یعنی نسخه‌های. خطی و اسناد تاریخی در آبان ماه ۱۳۸۶ به تأیید و وزارت علوم رسید و تصویب شد، بنابراین با ایجاد این سه گرایش جدید، گروه تاریخ در مقطع کارشناسی ارشد در شش گرایش دانشجو می‌پذیرد. در مقطع دکتری نیز پس از سال ۱۳۷۸، به پیشنهاد گروه تاریخ دو گرایش جدید شامل گرایش تحصیلی تاریخ اسلام و تاریخ ایران باستان تأسیس شدند

امکانات:​

گروه تاریخ دانشگاه تهران به منظور سهولت تحقیق دانشجویان محققان از سراسر کشور اقدام به تهیه بانک‌های اطلاعاتی نموده است. این بانک‌های اطاعاتی عبارتند از:

بانک اطلاعات روز شمار تفصیلی تاریخ قاجاریه شامل ۲۸ هزار رکورد

بانک اطلاعات روز شمار مشروطیت شامل ۱۷ هزار رکورد

بانک اطلاعات تاریخ اسلام شامل ۵۲ هزار رکورد

بانک اطلاعات کتاب شناسی شامل ۲۹ هزار جلد کتاب چاپی و خطی

کلیه این بانک‌ها بر کامپیوترهای گروه تاریخ نصب شده و مورد استفاده دانشجویان قرار دارد

 سر فصل دروس کارشناسی 

 سر فصل دروس کارشناسی ارشد 

 سر فصل دروس دکتری 

 منایع آزمون کارشناسی ارشد‌

سرپرست گروه:  خانم دکتر کلثوم غضنفری