دانشکده ادبیات و علوم انسانی

برای بازدید از تصاویر بخش‌های مختلف کتابخانه در طول زمان و صدها تصویر جالب دیگر از کتابخانه به آدرس موزه مجازی کتابخانه "یک قرن، یک کتابخانه" مراجعه فرمائید.

کتابخانه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران به عنوان قدیمی ترین کتابخانه دانشکده‌ای کشور با گنجینه‌ای از یک قرن تجربه، سیر باشکوهی از تکامل یک کتابخانه و تاریخ کتابداری کشور را در بطن خود به یادگار دارد. این کتابخانه در سال ۱۲۹۷ خورشیدی با عنوان "کتابخانه دارالمعلمین مرکزی" در خیابان جمهوری اسلامی کنونی آغاز به کار کرد. از سال ۱۳۰۷ با عنوان "کتابخانه دارالمعلمین عالی" در خیابان وحدت اسلامی کنونی و از اسفند ماه ۱۳۱۲ با نام "کتابخانه دانش سرای عالی" در باغ نگارستان واقع در میدان بهارستان به کار خود ادامه داد.

نمایی از کتابخانه قدیم

پس از تأسیس دانشکده ادبیات و علوم دانشگاه تهران در شهریور ۱۳۱۳، عنوان " کتابخانة دانشکده ادبیّات و علوم و دانش‌سرای عالی" برای این مرکز در نظر گرفته شد. از مهر ماه ۱۳۲۱ با جدا شدن دانشکده علوم از این مجموعه، "کتابخانه دانشکده ادبیّات و دانش‌سرای عالی" نامیده شد و از سال ۱۳۳۴ با جدا شدن دانش سرای عالی، به عنوان "کتابخانه دانشکده ادبیات" در باغ نگارستان فعالیت کرد.

مخزن کتابخانه قدیم

ساختمان بازسازی شده کتابخانه در باغ نگارستان

سرانجام در سال ۱۳۳۷ کتابخانه به محل فعلی خود در پردیس مرکزی دانشگاه تهران در خیابان انقلاب امروزی منتقل شد و از سال ۱۳۴۳ "کتابخانه دانشکده ادبیات و علوم انسانی" در طبقات مختلف دانشکده مستقر و در حال فعالیت است. از سال ۱۳۹۸ عملیات مقاوم سازی و به سازی لرزه‌ای در کتابخانه در حال انجام است. به همین منظور، با توجه به برنامه عملیات، به تدریج محل استقرار کارکنان به صورت موقت تغییر می‌یابد و کتاب‌ها و سایر منابع اطلاعاتی هر بخش جمع آوری و تا پایان مراحل در محلی مناسب نگهداری و سپس به محل اصلی خود باز گردانده می‌شود.

تالار مطالعه و امانت سال ۱۳۵۱

کتابخانه دانشکده ادبیات و علوم انسانی به حضور بسیاری از مشاهیر کتابداری، کتابشناسان و دانش پروران بزرگ، در طول زمان به عنوان رئیس، کتابدار یا کارآموز افتخار می‌کند و در طول زمان، هم پای متخصصان کتابداری و کارشناسان سایر کتابخانه ها، در تدوین متون تخصصی و انجام بهینه امور حرفه‌ای تلاش کرده و نقش مهمی در پیشبرد و اصلاح آن داشته است. همچنین با همکاری در شناساندن و آموزش عملی و تجربی حرفه به کتابداران سایر مراکز، کارآموزان، بازدیدکنندگان و پژوهشگران نیز در ایجاد، ترویج و انتقال روش‌های استاندارد کتابداری اثربخش بوده است.

از زمان تاسیس کتابخانه، فرهنگ دوستان و فرهیختگان بسیاری مسوولیت یا کتابداری کتابخانه را بر عهده داشته و با حمایت، هم فکری و همکاری دانشمندان و دانش دوستان، در پیشبرد اهداف علمی و پژوهشی کتابخانه کوشیده‌اند.

بانو پروین اعتصامی، شاعر معاصر ایران، در سال ۱۳۱۵ برای مدتی کتابدار کتابخانه بوده است.

روسای کتابخانه از آغاز تا کنون :

هاشم خان (حسین) شمس داوری
امیر مظفرالدین خان فرخ
علی اکبر مجیدی فیاض
آوانس حق نظریان
عزت الله نگهبان
سید حسین نصر
عباس زریاب خوئی
نوش آفرین انصاری
آذرهوشنگ باختری
بهرام جمال پور
سید حسن سادات ناصری
مظفر بختیار
رضا سرلک
احمد کریمی حکاک
احمد رضایی
ابراهیم دیباجی
سید امیر محمود انوار
غلامعباس رضایی هفتادر
عصمت الملوک حکیمی
محمود شکیب
محمد حسن فوادیان
احمد احمدی
علیرضا حاجیان نژاد
امید مجد
علی اصغر باباسالار
حمید کرمی پور
جواد بشری
علیرضا امامی

مریم امینی

مجموعه کتابخانه که از سال ۱۲۹۷ با مجموعه اولیه ۲۸۳ جلد کتاب شکل گرفت، به تدریج با روش‌های مختلف خرید از مؤلفان و ناشران معتبر داخلی و خارجی، اهدای کتاب‌ها توسط دانشمندان بزرگ و مراکز علمی، نسخه برداری کتاب‌های مهم و مبادله منابع مورد نیاز با سازمانهای مختلف ملی و بین المللی، اسکن منابع و دریافت فایل‌های دیجیتالی منابع به مرور افزایش یافته است.

در طول زمان با خرید منابع مفید و معتبر از داخل و خارج کشور، جلب اهدا، وقف و مبادله منابع، کتابخانه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، امروز امانت دار مجموعه‌ای غنی و بی نظیر از منابع است که تلاش می‌کند به بهترین روش در اختیار کاربران قرار دهد.
این کتابخانه جهت پشتیبانی برنامه پژوهشی و آموزشی رشته‌های مصوب دانشکده به گردآوری منابع می‌پردازد. در طول زمان، به تدریج برخی از رشته‌ها و موسسات دانشکده، استقلال یافت، حذف یا منتقل شد یا تغییر کرد؛ به این ترتیب در حال حاضر کتابخانه برای رشته‌های زبان و ادبیات فارسی، زبان و ادبیات عربی، باستان شناسی، تاریخ، فلسفه، زبانهای باستانی و زبان شناسی مجموعه سازی می‌کند.

کتابخانه دانشکده ادبیات و علوم انسانی در حال حاضر (۱۴۰۰) بیش از ۲۰۰۰۰۰ جلد کتاب قابل بازیابی دارد. ۳۶۶۰۰ نسخه نشریه (۱۲۰۰ عنوان نشریه فارسی، ۳۰۰ عنوان نشریه عربی و ۱۱۰۰ عنوان نشریه لاتین) در کتابخانه موجود است. ۶۵۰۰ عنوان پایان نامه کارشناسی ارشد و دکتری و ۳۰ عنوان پایان نامه کارشناسی، ۶۰۰ مقاله، ۳۶۴ نقشه، ۱۵۴ جزوه، ۱۲۵ سند، ۸۹ تصویر، ۵۸ سند تاریخی، بیش از ۱۰۰۰۰ منبع دیجیتالی سازماندهی شده و سایر منابع: اسلاید، بریده روزنامه، فلاپی دیسک، لوح فشرده (در نوبت سازماندهی) از دیگر منابع کتابخانه می‌باشد.

برخی مجموعه‌های مهم خریداری شده، اهدایی یا وقفی کتابخانه:

مجموعه ۲۲۴۲ جلدی محمد قزوینی در سال ۱۳۲۹
مجموعه ۱۵۰۰ جلدی احمد بهمنیار و مجموعه ۱۰۴ جلدی تقی خواجوی در سال ۱۳۳۲
مجموعه ۲۲۵۰ جلدی عباس اقبال در سال ۱۳۳۴
مجموعه خاندان فرمانفرمایان با ۶۵۰۰ کتاب و مجله در سال ۱۳۳۸
مجموعه ۳۰۰۰ جلدی حمید و فاطمه سیاح در سال ۱۳۳۹
کتابخانه علی اصغر حکمت با ۵۲۰۰ جلد در سال ۱۳۴۰
مبادله ۱۰۰۰ جلد نسخه‌های تکراری فارسی فلسفه، ادبیات و شرق شناسی با همین تعداد کتب انگلیسی فلسفه، الهیات، ادبیات و ادیان بخش شرق شناسی Widener library دانشگاه هاروارد در سال ۱۳۴۰
مجموعه ۱۲۰۰ جلدی میرزا عبد الله سبوحی واعظ در ۱۳۴۱
۱۳۴۲ کتابهای جواد تارا شامل ۱۸۰۰ جلد چاپ سنگی قدیمی در زمینه علوم قدیمه
کتابخانه امام جمعه کرمان با ۱۰۰۰ جلد کتاب و کتابخانه سید حسن تقی زاده با ۲۷۰۰ جلد در سال ۱۳۴۳
قسمتی از کتابخانه انو لیتمن (شرق شناس) شامل کتب و رسائل کمیاب و نفیس شرق شناسی
مجموعه مسعود انصاری و مجموعه اهدایی دولت فرانسه در سال ۱۳۴۵
مجموعه ۱۰۰۰ جلدی آذرهوشنگ باختری در سال ۱۳۴۷
بخشی از کتابخانه انولیتمان ( E. Litman ) که در برگیرنده کتاب و رساله‌های کم یاب شرق شناسی است، یک دوره کم یاب از تاریخ طبری چاپ لیدن، اوقاف گیب و کتابهای خطی، چاپ سنگی و سربی، موادی بود که با خرید، اهدا و وقف، وارد مجموعه کتابخانه شد و به همین منوال، با گذشت زمان کتابخانه مراحل تکامل را پشت سر گذاشت.

در گزارشها و اسناد دهه ۵۰ کتابخانه، به اهدای آثار از طرف انتشارات بریل هلند، دانشگاه تهران، بنیاد فرهنگ ایران، انجمن آثار ملی، سازمان مرکزی تعاون کشور اشاره شده است.
کتابخانه مهدی روشن ضمیر با بیش از ۵۷۰ جلد کتاب در سال ۱۳۷۶
کتابخانه محمد قاضی با حدود ۱۳۰۰ جلد کتاب در سال ۱۳۸۲
کتابخانه سیف الدین نجم آبادی شامل حدود ۱۰۰۰ جلد کتاب و بیش از ده هزار جلد کتاب از بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس در سال ۱۳۸۸
بخشی از کتابخانه خسرو فرشیدورد در سال ۱۳۸۹
کتابخانه مهدی درخشان با بیش از ۸۰۰ جلد کتاب در سال ۱۳۹۰
کتابخانه عزیزالله جوینی با حدود ۱۳۰۰ عنوان در سال ۱۳۹۵
کتابخانه فیروز حریرچی شامل ۲۱۰۰ جلد کتاب و تعدادی مجله در سال ۱۳۹۶
سری دوم کتابهای سیف الدین نجم آبادی شامل حدود ۳۷۰ جلد در سال ۱۳۹۷
تعداد ۲۲۰۰ جلد کتاب از مجموعه منوچهر بزرگمهر موجود در گروه فلسفه در سال ۱۳۹۸

بیش از ۲۵۰ عنوان کتاب از اساتید دانشکده و کاربران کتابخانه در سال ۱۴۰۰
۱۴۷ عنوان کتاب و ۶۶ نسخه نشریه از انتشارات میراث فرهنگی و گردشگری در سال ۱۴۰۰

برای بازدید از تصاویر بخش‌های مختلف کتابخانه در طول زمان و صدها تصویر جالب دیگر از کتابخانه به آدرس موزه مجازی کتابخانه "یک قرن، یک کتابخانه" مراجعه فرمائید.

طبقه زیر هم کف: مخازن ۱ و ۲

(ساعات فعالیت :۱۷:۳۰ - ۸)
مخازن کتابخانه به صورت قفسه بسته (عدم دسترسی مستقیم کاربران) اداره می‌شود. کتاب‌ها بر اساس رده بندی دیویی در قفسه‌ها قرار دارد. استادان در صورت نیاز و دانشجویان تحصیلات تکمیلی به صورت محدود می‌توانند به مخزن مراجعه نمایند.

ورودی مخازن کتاب

مخازن کتابخانه

طبقه اول:
ضلع شمال غربی: اتاق رئیس کتابخانه و خدمات فنی (فراهم آوری و سازماندهی)
ضلع جنوب شرقی: بخش مرجع
خدمات فنی (فراهم آوری و سازماندهی): از فعالیت‌های تخصصی کتابخانه شامل مجموعه سازی و فهرست نویسی است که امور مربوط به تهیه کتاب‌ها از طریق خرید، اهدا یا مبادله، امور مالی و ورود اطلاعات آنها در نرم افزار و آماده سازی برای قرار گرفتن در قفسه را شامل می‌شود.

برخی منابع خریداری و سازماندهی شده کتابخانه در بخش خدمات فنی‌

بخش مرجع:

 (ساعات فعالیت : ۱۷:۳۰ - ۸)

یک مجموعه گزیده از بهترین کتب مرجع عمومی و تخصصی و منابع پراستفاده دانشجویان در این بخش نگهداری می‌شود و به صورت قفسه باز، قابل استفاده است.

بخش مرجع

شرایط دریافت پایان نامه دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد و دکتری: یک نسخه صحافی شده چاپی دو رو از پایان نامه (جلد گالینگور ساده با رنگ زرشکی برای پایان نامه‌های کارشناسی ارشد و سرمه‌ای برای پایان نامه‌های دکتری) حاوی چکیده فارسی همراه با کلید واژه حتی برای پایان نامه‌هایی که ترجمه یک اثر هستند قبل از متن اصلی، چکیده انگلیسی و صفحه عنوان به انگلیسی در انتهای متن اصلی، اسکن صورتجلسه پایان نامه و تعهدنامه اصالت اثر به همراه یک CD شامل شش (۶) فایل: فایل ۱۵ صفحه اول پایان نامه در فرمت word،pdfو zip از فایل ورد به تنهایی و همچنین فایل کامل پایان نامه در فرمت word,pdfو zip از فایل ورد. فایل‌ها باید دقیقاً به ترتیب و مطابق با نسخه چاپی باشد و تمامی مواردی که گفته شد رعایت گردد.

طبقه دوم: تالار شهید ترکاشوند: سالن مطالعه، بخش امانت‌:

 (ساعات فعالیت : ۱۷:۳۰ - ۸)
این تالار به وسعت حدود ۴۰۰ متر، برای مطالعه کاربران پیش بینی شده است. کاربران می‌توانند با استفاده از رایانه‌های موجود، منابع مورد نظر خود را جستجو کنند و سفارش دهند.

میز امانت در تالار ترکاشوند

اطلاع رسانی: دریافت اطلاعات مورد نیاز درباره نحوه جستجو و بازیابی اطلاعات، منابع کتابخانه، دریافت مقالات، درخواست برگزاری دوره‌های آشنایی با کتابخانه و نحوه بهره گیری از منابع اطلاعات علمی و روش پژوهش و....در این بخش انجام می‌گیرد.‌

اتاق ریئس و خدمات فنی : (ساعات فعالیت : ۱۴:۳۰ - ۸)

سالن مطالعه در تالار ترکاشوند

بخش نشریات ادواری:

(ساعات فعالیت : ۱۴:۳۰ - ۸)

برای دریافت نشریات و مقالات مورد نیاز (چاپی یا الکترونیکی) می توان به این بخش مراجعه کرد.

بخش نشریات ادواری در تالار ترکاشوند

بخش های کتابخانه که پس از عملیات به سازی لرزه ای دوباره فعال خواهد شد:
مخزن نفیس: کتاب‌های چاپ سنگی، چاپ سربی اولیه، نسخه‌های عکسی، اطلس‌ها، بریده‌های روزنامه‌های قدیمی، سالنامه‌های نفیس، کتاب‌های ایران شناسی و تصویری و خاص در این بخش نگهداری می‌شود.
 

مخزن نفیس

مخزن کتب اهدایی